Nỗi nhớ mùa cá chạch quê tôi vào mùa nước nổi

Một buổi chiều mưa lạnh tôi cùng nhóm bạn có dịp thưởng thức những món ăn đặc sản miền tây, có 1 món  ăn dân dã đã gợi cho tôi nỗi nhớ quê tha thiết, đó là món cá chạch chiên giòn. Mùa này chắc hẳn bà con quê tôi cũng đang rộn ràng đón 1 mùa cá chạch đồng.

 Ở quê tôi mùa cá chạch bắt đầu vào tháng 8 âm lịch hàng năm đó là lúc mùa nước dâng ngập tràn đồng, theo bà con sống bằng làm nghề đánh bắt cá mùa nước, ngày trước cá chạch có nhiều vô kể, nhưng ít ai chuyên nghề bắt cá chạch để mưu sinh, về sau biết được giá trị ngon, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe cá chạch được mọi người ưa chuộng thì 1 số người dân đã tập trung khai thác nguồn lợi cá chạch đồng. Từ đó vào những tháng mùa nước nổi 1 số hộ gia đình ở xóm tôi đã dựa vào con cá chạch đồng hay còn gọi là cá chạch cơm để mưu sinh.

 Xem thêm :

- Bông điên điển

- Cá lóc nướng trui

- Củ kiệu nồng nàn

- Mắm ba khía

- Mắm kho quẹt

mùa cá chạch ở miền tây quê tôi

 Để bắt được cá chạch bà con đã nghĩ ra nhiều cách, tùy theo lượng nước như đổ dớn, đặt lợp hay dùng bồ cào. Thông thường cách đặt dớn và giăng lưới được sử dụng nhiều nhất tuy nhiên rộn ràng nhất trong mùa này vẫn là giăng lưới. Theo những người bắt cá có kinh nghiệm, lưới giăng cá chạch thường thì lưới 2 - 2.5 phân, do đặc tính sống dưới đáy bùn nên lưới giăng ít phao, có nhiều chì để dìm lưới sát đáy ruộng thì cá mới mắc lưới, loại lưới giăng cá chạch vì thế cũng khác so với các loại lưới bắt cá khác.

 Giăng lưới cá chạch không khó lắm nhưng cũng dãi dầu mưa nắng trên đồng nước, mỗi buổi xuôi xuồng trên các cánh đồng cũng bắt được hơn 4-5 kg, nhưng không phải ai cũng bắt được nhiều cá, đôi khi rong ruổi xuồng trên đồng cả buổi cá dính cũng chẳng được bao nhiêu. Mùa cá chạch họ phải men theo từng cánh đồng ngập nước lênh đênh suốt ngày này qua ngày khác. Có lẽ vậy mùa nước nổi về mùa cá chạch đến đã trở thành 1 phần của cuộc sống. 1 phần tình cảm của con người sinh ra và lớn lên ở vùng đất này.

 Những xuồng giăng lưới từ các nơi đổ về mưu sinh, họ không hề quen biết nhau dần cũng thành thân quen, chia sẻ với nhau ly nước trà ấm thôi nhưng cũng thấm đẫm tình người ấm áp. Cuộc sống của họ vào mùa đón cá chạch vẫn còn nhiều vất vả, lam lũ, những buổi trưa nghĩ mát bồng bềnh trên chiếc xuồng con nghe câu giọng cổ quê hương cũng thấy được cuộc sống bình yên tinh thần lạc quan hào sản của những con người chân chất.

 Ở quê trẻ con bọn tôi ngày xưa vẫn hay theo ba bơi xuồng dọc theo các cánh đồng đặt dớn, giăng lưới cá chạch, đứa nào cũng thích vì vừa được bì bỏm trên những cánh đồng ngập nước vừa được chính tay bắt được những con cá chạch mập ú. Càng thú vị hơn khi cập bến xuồng tại những gò đất và chờ thưởng thức món cá chạch nướng. mùi cá chạch thơm nồng lên khi nướng, mỡ từ cá chảy ra vàng rượi nhìn thôi là đã phát thèm. Cá chạch nướng beo béo, thịt ngọt, có lẻ ngọt vị phù sa từ đồng đất quê nhà, bữa cơm trưa trên đồng mộc mạc lam lủ nhưng mang 1 hạnh phúc lớn lao, chẳng cần phải vất vả kiếm tìm nơi đâu.

 Mùa cá về ở quê tôi hầu hết nhà nào cũng biết chế biến món ăn từ cá chạch, nhưng làm món gì thì làm nhưng các mẹ các chị vẫn thường là món canh chua cá chạch với các loại rau nội đồng của mùa nước nổi, trong đó buộc phải có bông điên điển. Bởi đó được xem là đặc trưng nhất vào mùa này. Cái hương vị từ cá chạch đã làm say lòng gợi nhớ gợi thương cho những đứa con đồng đất nơi đây.

 Vào mùa cá rộ bắt được cá chạch nhiều nên các mẹ các chị còn khéo tay làm khô cá chạch để ăn dự trữ, gửi biếu cho bà con họ hàng ở xa, món khô cá chạch cũng nhờ vậy dần được phổ biến và ngày nay khô cá chạch được xem là đặc sản. mùa cá ở các vựa khô cũng trở nên nhộn nhịp hơn. Để làm cho các khô dự trữ này giao cho các chợ đầu mối, khô cá chạch từ đó có thể đến được các bữa cơm hàng ngày của mọi người gần xa.

 Sống trong đô thị phồn hoa, mỗi khi nhớ quê tôi lại tranh thủ quay về, về để tìm lại ký ức cùng vô vị của quê hương, về để tìm lại tình đất tình người, chất tình ấy không chỉ chan hòa trong nghĩa tình đồng cam cộng khổ của những con người lam lủ mưu sinh trong mùa nước mà còn mang trong hương vị của những món ăn dân dã đồng quê và tôi về để tìm lại cơn gió mát của cánh đồng mùa nước nổi, mùa đã mang cuộc sống đến với bà con quê tôi .

------------------------------

nếu bạn đọc thấy hay thì hãy bấm like và chia sẻ cho bạn bé nhé và đừng quên để lại cảm nghĩ dưới phần bình luận nha !

                              

Kỷ niệm êm đềm về mùa bông điên điển quê tôi

Như đã có hẹn từ bao giờ mỗi năm bắt đầu khoảng tháng 6 âm lịch mùa nước nổi lại tràn về trên những cánh đồng quê miền đồng bằng châu thổ. Vào thời gian này nước sông bắt đầu lên cộng thêm những trận mưa dữ dội tràn ngập những cánh đồng và kéo dài như thế cho đến độ tháng 11 âm lịch. Mùa nước nổi về là thôn xóm quê tôi lại được thưởng thức biết bao sản vật đồng quê mà thiên nhiên đã hào phóng ban cho. Thiên nhiên còn hòa lẫn vào nhau bởi cỏ cây sông núi và càng đẹp hơn khi được điểm tô thêm những loài hoa bình dị, thôn quê mà đậm đà duyên dáng. Trong đó có sự góp mặt của loài hoa vàng rực rỡ tô thêm màu sắc cho cánh đồng nước nổi. Khi mùa nước nổi về cũng là lúc điên điển trổ bông.

Xem Thêm :

- Mắm kho quẹt

- Cá lóc nướng trui

- Mắm  Ba Khía

- Cháo Ong Vò Vẽ

- Ong rừng U Minh

Mùa điên điển trổ bông

 Không chỉ góp phần làm đẹp cho cánh đồng quê hương, bông điên điển còn là 1 đặc sản mang hương vị rất riêng. Cây điên điển thân sốp lại mang dáng vóc mảnh mai, yếu ớt cứ tưởng chừng chúng sẽ không trụ nổi bởi những cơn giông bão, có ngờ đâu sức chống chọi của nó lại mãnh liệt đến như vậy. Ở trên là mưa gió dập vùi, dưới lại sống xô đánh tấp. Nhưng sau cơn mưa chúng lại xòe ra, lại trổ thêm bông chờ bàn tay lam lũ cần cù của người nông dân hái mang về.

 Người dân thường hái bông điên điển vào buổi chiều, trời chạng vạng vì theo kinh nghiệm dân gian thì lúc này bông vừa mới hé nhụy còn tinh túy tươi ngon. Những người dân hái bông điên điền để mang ra chợ bán, cũng theo kinh nghiệm ấy mà hái buổi chiều để trừ hao cho sáng mai bông nở và không bị úng. Mọi khi người nông dân cũng kiếm con cá, nắm rau cho bữa cơm gia đình, nhưng đến mùa nước nổi thì đồ ăn phong phú tươi ngon hơn hết, không cần đi chợ xa tốn kém mà cũng được bữa cơm thơm ngon phong phú, bởi được bổ sung thêm những loài đặc sản đồng quê như cá Linh, bông điên điển, bông súng.

 Mỗi năm chỉ được gắn bó với người dân 1 lần nên điên điển lúc nào cũng sẵn sàng chia nhũng chùm bông vàng hực tươi ngon cho người nông dân hái xuống, còn người dân có lẽ cũng hiểu được hết tấm lòng của điên điển mà tận dụng chúng. Vào mùa này người dân quê tôi chỉ cần ra ruộng đổ vài ba cái Dớn rồi bơi xuồng hái ít bông điển điển về là gần như đã đủ hương liệu chính để nấu nồi canh chua cho bữa cơm gia đình.

Sau mỗi buổi lao động vất vả thì tô canh chua bông điên điển nấu với cá rô đồng, cá lóc đồng y như tự thưởng cho mình sau 1 ngày làm việc vất vả. Mùi vị riêng của bông điên điển làm cho những người còn xa quê khôn nguôi nỗi nhớ. Cái vị hơi nhẫn đắng nơi đầu lưỡi lại ngọt ngọt bùi bùi xen lẫn nhau. Tuy có hương vị đặc trưng như thế nhưng bông điên điển lại dễ kết hợp với các món ăn, có thể xem như 1 loại rau dùng ăn kèm với nhiều món ngon.

 Nếu có dịp đến thăm quê tôi đúng vào mùa nước nổi nơi cuối trời Tây Nam Tổ Quốc sẽ được thưởng thức đủ các món ngon từ bông điên điển vì bây giờ có điều kiện hơn xưa nên người ta chế biến kết hợp bông điên điển với nhiều món hơn, ngày trước chỉ có món nấu canh chua, làm dưa hoặc là ăn sống. Bông điên điển ăn sống kèm với cá lóc nướng trui thì ngon đáo để, để có cá nướng ăn ngay rồi nhăm nhi vài chung rượu sau buổi đi đổ dớn.

Bông điên điển trổ bông

 Chuyện nướng cá giữa đồng nước mênh mông này nghe qua khó mà làm được nhưng đối với những người dân đã quen sống chung với lũ thì chuyện muốn ăn cá nướng trui tại chổ có khó gì đâu. Chỉ cần đem theo cái hộp quẹt, chén muối ớt, ai kỹ thì đem thêm ít cây củi khô, những thứ còn lại thì đã có sẵn trên đồng, có lúc người ta bẻ mấy nhánh điên điển hay mấy nhánh trà khô ngay trên đồng vẫn có thể nhóm lửa được. Người dân quê quý nhau ở tấm lòng, tình nghĩa chòm xóm khắn khít bền chặt, bởi vì họ đã cùng nhau trãi qua bao mùa nước nổi, thưởng thức bao mùa điên điển trổ bông và có những buổi tiệc rượu tuy đơn sơ mà thi vị giữa trời may man mát giữa đồng nước mênh mông như thế.

 Ngày xưa ở thôn quê chưa có đầy đủ như bây giờ nên người dân chỉ tận dụng những thứ sẵn có để chế biến các món ăn thêm phong phú, thế là món bánh xèo ở quê được chế biến chung với bông điên điển. Món bánh xèo bông điên điển có gì cầu kỳ đâu, tép lựa ra sau khi đổ dớn, bông điên điển chịu khó hái chút xíu là có cả xịa rồi, chỉ cần cộng thêm bột và nghệ nữa thôi là có thể chế biến được rồi. Món này tuy đơn giản nhưng không thua món bánh xèo bây giờ. Đối với người dân quê tôi những món gắn liền với miền quê sông nước rất đổi thân quen, chỉ viết ra đây thôi tôi cảm thấy thèm những món ngon quê nhà. Còn đối với những ai chưa từng gắn bó với loài hoa dại chốn bưng biền này thì nghe qua món bánh có vẽ hơi lạ tai ăn vào hơi lạ miệng, nhưng tôi tin chắc ai ăn rồi sẽ nhớ mãi hương vị của nó .

Hồi đó bông điên điển nhiều lắm, không hái để héo thì uổng hoặc để qua mùa nước nổi không có nhiều và không ngon nữa. hái nhiều ăn không hết người dân nghĩ ra cách muối thành dưa để bảo quản được lâu. Từ đó món dưa bông điên điển ra đời. Lúc đầu người dân chỉ muối bông điên điển để bảo quản thôi, không ngờ loại dưa bông điên điển lại ngon không thua bất kỳ loại dưa nào cả. bông điển điển ngon nhất là ăn kèm với cá lóc nướng trui, thịt heo kho rịu.

Qua bao năm bao mùa nước lên rồi nước rút, điên điển vẫn âm thầm đứng đó để đợi chờ con nước lên để được trổ ra những chùm bông vàng ươm dành tặng cho đời. Tôi tin rằng những ai đã gắn bó với bao mùa điên điển trổ bông cũng sẽ không thể nào quên được hương vị nhẫn bùi ngọt ngọt của bông điên điển. Mùa nước nổi còn, mùa điên điển còn thì người dân miền tây quê tôi sẽ vẫn còn chờ mùa điên điển trổ bông .

-----------------
Hãy để lại cảm nghĩ của mình dưới bài viết này nhé, nếu hay thì like và chia sẻ cho bạn bè nhé, hẹn gặp lại trong bài viết sau.

Hương vị nồng nàn của dưa kiệu trong những ngày Tết

Mùa xuân mới lại về trên quê hương tôi, một mùa xuân an lành nồng ấm tình thân. Nhắc đến Tết người ta thường nghĩ đến chợ hoa rộn ràng, những bao lì xì mừng tuổi mới, đòn bánh tét nóng hổi đêm giao thừa hay cành mai khoe sắc trước hiên nhà. Riêng tôi mỗi khi mùa xuân đến thật gần tôi lại nhớ đến 1 món ăn dân dã bình dị cùng mùi hương nồng nàn, đậm đà trong ký ức đó là món dưa kiệu.
Xem Thêm : 
- Cá bống dừa
- Mùa Khoai Lang
- Cá lóc nướng trui
- Cây Lục Bình
- Thịt chuột đồng

củ kiệu tôm khô món ăn không thể thiếu trong ngày Tết

 Ai có dịp ghé thăm quê hương tôi những ngày này sẽ thấy thích thú bởi bạc ngàn sắc xanh của các loại rau. Cuối tháng chạp là cao điểm rau bán Tết, trong đó có củ kiệu. Người dân quê tôi từ khi sinh ra đã gắn bó với nghề trồng kiệu, rồi lớn lên bởi hương kiệu nồng nàn suốt bao năm tháng, sự cần cù chịu thương chịu khó của những người nông dân đã biến vùng đất hoang vu thành vựa kiệu trừu phú như ngày hôm nay.

 Trong 1 năm kiệu theo người nông dân qua 2 vụ, vụ kiệu giống và vụ kiệu Tết. gia đình bên Nội tôi có truyền thống trồng kiệu bán Tết từ hơn chục năm nay. Mấy chú nói đất đai pha cát quê mình thích hợp nhất là trồng các loại cây có củ, như hành tím , khoai lang, củ cải trắng, nhưng trồng hợp nhất vẫn là trồng kiệu. Kiệu không những báo hiệu mùa xuân về mà còn mang theo kế sinh nhai những ngày cuối năm.

 Tiền bán kiệu Tết cũng dư ra chút đỉnh để dành lại để mua sắm trong Tết. Sau mấy tháng dưới bàn tay chăm sóc của người nông dân, kiệu đã sẵn sàng thu hoạch, mùa thu hoạch nhằm vào những ngày cuối tháng chạp âm lịch tức là tháng giêng hoặc bước sang tháng 2 dương lịch. Mùa thu hoạch kiệu là mua rẩy đông vui nhất, nhà này thu hoạch thì nhà kia sang đến tiếp, cứ thế thu hoạch dần công để tiết kiệm chi phí và tiền thuê mướn nhân công, cứ thế lâu dần đã hình thành 1 tập quán sống tốt đẹp trong tình nghĩa của người dân nơi đây, trong ký ức của nhiều người  khoảng thời gian thu hoạch kiệu là đáng nhớ nhất.

 Trên bờ líếp những hàng kiệu mập ú chờ những bàn tay người dân hái mang về, từng cây kiệu được nhổ lên khỏi lớp đất, phơi ra những củ căng tròn. Kiệu mới thu hoạch có mùi rất đặc trưng, đứng xa hàng chục mét vẫn còn ngửi được mùi cay nồng. Con kênh mà thường ngày để bơm nước vào đồng, bây giờ dùng làm nơi để rửa những bó kiệu mới hái, những lớp bùn đất còn sót lại bị cuốn trôi theo dòng nước, để lộ ra những củ kiệu trắng hơn khi vừa được được nhổ lên. Chứng kiến bao nỗi thăng trầm với cuộc sống vất vả của người nông dân, có lẽ vì vậy mà hương kiệu, củ kiệu càng thêm nồng them cay  và công sức người trồng đã được thiên nhiên chiều long cho mưa thuận gió hòa thế là mùa xuân năm nay có được niềm vui trọn vẹn.

 Ở những gian hàng chợ Tết nhộn nhịp, có thêm 1 góc bán kiệu, kiệu vừa mới nhổ được chuyển từ vựa lên chợ nên còn tươi ngon và phảng phất mùi nồng cay riêng biệt không lẫn vào bất cứ loại rau củ nào. Kiệu được chế biến thành nhiều món ngon trong Tết nhưng phổ biến là làm dưa kiệu. Thế nên những ngày 25-26 tháng chạp âm lịch là các bà nội trợ lại tất bật mua kiệu tươi về làm dưa kiệu ăn dần .

 Và mỗi khi cây mai trước sân bung nở những nụ đầu tiên cả nhà tôi lại xúm xít bên nhau làm món kiệu Tết quen thuộc, việc làm dưa kiệu không cầu kỳ tốn nhiều công sức như nấu bánh tét, quết bánh phồng. Cũng như bao bà con ở vùng quê khác, người dân quê tôi cũng rất thích ăn món dưa kiệu trong dịp Tết đến xuân về. Trong các công đoạn làm kiệu, có lẽ là lặt kiệu là nhộn nhịp và đông vui hơn cả, người lớn và trẻ con quay quần vừa lặt kiệu vừa trò chuyện vậy mà rôm rả 1 xóm nhỏ trong bưởi chiều cuối năm. Lăt kiệu là công đoạn chiếm nhiều thời gian nhất nên má và mấy dì kể cho bọn tôi những câu chuyện rất thú vị về xuất xứ của củ kiệu.

 Ngày xưa có 1 nàng công chúa rất yêu thích việc trồng trọt, nàng tên là Kiệu, 1 ngày kia trong lúc thăm ruộng nàng Kiệu phát hiện ra 1 loài cây lạ, nàng đem giống cây này về trồng, đến lúc cho củ nàng đem củ ngấm với dấm và nước ngọt của cây trái vài ngày sau củ không còn vị gắt lại thơm nồng. Nàng Kiệu dã dân lên vua cha món ngon ăn kèm với bánh chung luộc. Vua cha nếm thử và rất thích từ đó vua hạ lệnh trồng phổ biến loại cây này và đặt tên là Kiệu theo tên của nàng công chúa.

 Theo kinh nghiệm của má chọn kiệu làm dưa phải chọn kiệu có kích thước vừa phải không quá to cũng không quá nhỏ mới cho được những hủ kiệu ngon. Kiệu rửa qua 2 nước cho nhả bớt chất cay nồng người nào kỹ tính hơn còn ngâm kiệu với nước muối hoặc phèn chua sau khi rửa sạch chờ kiệu ráo nước rồi chuyển sang công đoạn ướp gia vị. Đường và 1 chút muối được cho vào thao kiệu và trộn đều tay, người có kinh nghiệm thường không đổ giấm trực tiếp vào kiệu vì như vậy kiệu sẽ bị đục và mất đi độ giòn ngon cần thiết.

 Cách làm kiệu cầu kỳ như thế này phải chờ 1 đến 2 tuần mới có thể ăn được nhưng sẽ bảo quản được lâu hơn và càng để lâu kiệu sẽ càng chua và thấm vị. Kiệu sau khi ngấm gia vị thì mang ra phơi nắng vài ba ngày, nhờ cái nắng ấm áp của mùa xuân mà mớ kiệu tươi thêm nồng đượm hơn, cái mùi hương kiệu thoang thoảng hòa cùng mùi nắng xuân ấm áp không lẩn vào đâu được. phài phơi đủ 3 nắng kiệu thành phẩm mới ngon và giòn.

 Kiệu phơi xong được má cho vào hủ thật khéo léo, ăn kiệu không chỉ cần ngon, giòn, thấm vị mà cũng kỹ lưỡng công đoạn xếp từng củ kiệu tươi vào hủ. má dặn sau này lớn lên làm gì cũng phải cẩn thận cũng như việc xếp kiệu này vậy. Lúc nào má cũng thường hay dạy con cái những điều hay lẽ phải, để mỗi mùa xuân trôi qua chúng tôi lại thêm lớn khôn, từ những bài học đơn giản nhưng sâu sắc của má.

 Qua bàn tay chế biến khéo léo của con người, kiệu đã thành nét đặc trưng truyền thống trong dịp Tết góp phần làm phong phú hơn ẩm thực Tết, món ăn đơn giản này đã gói hồn dân tộc vì từ bắc chí nam hầu như nhà nào cũng làm dưa kiệu để ăn dần trong Tết. Nếu quá bận rộn thì những chiều cuối năm ra chợ mua vài hủ kiệu ngon.

 Mâm cơm cúng ông bà trong mấy ngày Tết không thể thiếu món dưa kiệu, 1 dĩa kiệu ngon như tấm lòng thơm thảo của con cháu dâng lên ông bà tổ tiên. Trong bữa cơm ngày xuân luôn có sự hiện diện của dĩa kiệu ngâm được bài biện trang trí đẹp mắt. Khi ăn nhiều thịt cá, bánh mứt thì những món rau củ muối chua như kiệu lại được ưa thích. Chút dưa kiệu làm cho món ăn ngày Tết ngon hơn và phần nào đỡ ngán.

 Cách ăn kiệu mỗi miền cũng khác nhau nếu như ở miền bắc chuộng ăn kiệu với bánh chưng luộc, thịt nấu đông. Người miền nam lại thích ăn dưa kiệu với bánh tét chiên, thịt kho hột vịt hay là canh khổ qua. Từ từ nhấm nháp hương vị kiệu chua chua ngòn ngọt thưởng thức bữa cơm đầu năm cùng dưa kiệu và những món ăn truyền thống mà thấy ấm áp tình ruột thịt trong 1 cái Tết đoàn viên. Rồi những cái Tết qua đi tôi trở lại thành phố để tiếp tục cho công việc năm mới, má cũng không quên bỏ vào hành lý của tôi 1 hủ kiệu ngon mà má làm riêng cho tôi, tôi đã mang theo từ quê hương mình 1 cái Tết thật ngọt ngào, gói ghém tình thương yêu gia đình trong những hủ kiệu nồng nàn .

Ký ức mặn mòi Ơ Kho Quẹt hương vị quê hương

 Tranh thủ mấy ngày nghĩ lễ tôi liền về thăm quê, cái nơi cũng không quá xa xôi với chổ tôi đang làm việc nhưng vì bận bịu mãi có khi đôi ba tháng tôi mới mới về được 1 lần. Biết con trai lâu lâu mới về mẹ của tôi cũng làm vài món để đãi con. Tuy không phải cao lương mỹ vị gì nhưng cũng thuộc loại ngon bổ dưỡng đó, vậy mà tôi vẫn còn thấy thiếu 1 món ăn dân dã, mặn mòi mà tôi đã thích ăn từ lúc còn nhỏ xíu và đòi mẹ phải bồ sung ngay món này cho bằng được đó là ơ kho quẹt.

Món ăn mắm kho quẹt chấm với rau

 Ơ kho quẹt mẹ làm nó thơm thiệt làm sao tôi cứ hít hơ hít hà mà quên mất hôm nay còn có nhiều món ăn ngon khác, tôi thích có vẻ hơi lạ đời vậy, chẳng phải vì lâu rồi mình không được ăn vì món này với tôi chỉ có mẹ làm là ngon nhất, và cũng có nhiều kỷ niệm nhất. Vì tôi là con một trong nhà nhưng cũng lanh lẹ nên hồi còn nhỏ bị mẹ sai đi mua những thứ lặt vặt ở tiệm tạp hóa của cô Bảy ở đầu đường mà phần nhiều là mua nước mắm, lần nào tôi cũng ra vẻ hăm hở lắm, bởi mỗi lần mua là tôi được cô Bảy dúi cho cục kẹo, một cái bánh để ăn mà  bánh kẹo thì đứa con nít nào mà không thích chứ.

Bài viết liên quan :  
- Mắm Ba Khía và kỷ niệm quê tôi
- mùa nước nổi miền tây thưởng thức mắm Cá Linh
- Mắm cá đồng ăn rồi khó phai

 Tôi hay thường vào bếp phụ mẹ những việc lặt vặt và cũng nhờ đó mà tôi biết mẹ nấu ăn rất khéo và ngon, nhất là ba cái món dân dã như Kho Quẹt. Nghe kho quẹt lúc đầu tôi cũng nghĩ đơn giản là cho nước mắm vào kho cho kẹo lại rồi quẹt ai dè mẹ chế biến cũng cầu kỳ lắm. mẹ nói “ kho đúng cách thì nó mới ngon “. Chỉ riêng cái phần nguyên liệu để kho thôi thì nó phong phú rồi, có khi mẹ chỉ kho nước mắm đơn thuần sau đó nêm nếm thêm chút gia vị. Còn những lúc ba đi xúc hay kéo lưới về có ít cá hủng hỉnh thì mẹ lại chế biến món cá kho quẹt, độc đáo hơn mẹ còn biết tận dụng nồi thịt đã ăn hết phần cái rồi kho cho nó sắt lại để làm món kho quẹt nữa. Thế nhưng có 1 thứ nguyên liệu mà lúc nào mẹ cũng chuẩn bị sẳn và không bao giờ thiếu đó là tép mỡ, dù kho cách nào thì cuối cùng cũng thấy mẹ thêm vào loại nguyên liệ này. Và đúng là có tép mỡ thì món kho quẹt thơm thiệt.

 Thấy mẹ đôi lúc còn đổ thêm chút nước cơm vào ơ kho quẹt, tôi thắc mắc thì mẹ so đầu bảo : con bỏ vào như vầy thì nước trong ơ sẽ sánh lại, tạo nên độ sền sệt rất béo và ngon. Khi ơ kho quẹt còn nổ tý tách trên bếp lửa hồng thì tôi đã chạy tuốt ra sau vườn hái 1 mớ rau lang rau muồn về cho mẹ luộc. Tuy cuộc sống có phần đạm bạc khó khăn nhưng ở đó tôi cảm nhận được cả tình cảm ấm áp của gi đình, sự yêu thương của tình ruột thịt. Đó là tình cảm của mẹ được chăm chút từng miếng ăn giấc ngủ cho tôi, còn ba thì suốt ngày mần ngoài đồng để kiếm tiền lo cho tôi ăn học. vì lao động chân tay nên trong nhà ba cũng là người đói bụng sớm nhất, trời hơi xế trưa là ba cố gắng làm việc thật nhanh để về tắm rửa và ăn khi cơm còn nóng.

Ba nói : ăn cơm nóng thì mới ngon, đặc biệt là ăn với kho quẹt, bởi ăn nóng thì nó làm cho tép mỡ và hành của ơ kho quẹt dậy lên thơm lừng hấp dẩn lắm.

 Chính nét độc đáo riêng ấy mà ăn cơm với kho quẹt giữa tiết trời se lạnh mới cảm nhận được hết cái ngon của nó, và điều này lại phù hợp với ba vì hôm nào đi làm về tắm song cũng là lúc cả nhà quay quần ăn uống. Ăn kho quẹt tôi thì thích nhất ăn cái phần khen khét chung quanh vách nồi nó thơm ngon đến độ có khi tôi cứ quẹt 1 chổ đó hoài mà quên mất cái phần cá bên dưới nồi và bị mẹ la quá trời luôn. Còn ba tôi thì lại thích ăn kho quẹt với cơm cháy thôi, ba nói ăn như vậy mới giòn và ăn sướng miệng.

 Kho quẹt dẫu ăn với cái gì và trong hoàn cảnh nào thì nó cũng thể hiện sự mặn mòi vốn có của nó, nhưng với tôi sự mặn mòi này còn chứa đựng cả tình cảm của mẹ vào trong món ăn ấy, đó là món ăn dân dã, đậm tình là kỹ niệm là cuộc sống của gia đình của làng quê chồm xóm ngày trước. Quả thật ngày xưa ở quê tôi có nhiều gia đình ăn kho quẹt lắm, hỏi ra mới biết cũng có nhiều lý do, có người vì nghèo không có tiền mua thịt cá, có người thì ngại chợ xa, cũng có trường hợp chỉ đơn thuần là thích ăn thôi.

 Ở quê cũng dễ chỉ cần siêng 1 chút xách cái rổ ra mấy ao vuông sau nhà xúc ít con cá đồng về là có ngay ơ kho quẹt. Thấy món ăn đơn giản vậy chứ họ chuẩn bị dụng cụ nấu nướng và chế biến bài bản lắm nghen, hầu như nhà nào cũng có trang bị nồi đất hết, nghe nói chỉ có nồi đất thì kho mới ngon chứ kho bằng nồi kim loại dể bị ra ten lắm. Dì út tôi là rành cái vụ này số một luôn, dì nói chọn nồi đất là phải chọn cái nồi lớn gấp đôi số thực phẩm muốn kho, để lúc kho gần cạn nước mắm không bị văng tứ tung ra ngoài  và bám hết vào thành nồi và cái phần bám này là ngon nhất, có lẽ vì vậy mà thằng út con của dì luôn dành với mấy anh của nó chuyện trộn nồi vì khi đó cơm sẽ thấm đều hương vị thơm ngon mặn mòi càng tăng thêm.

 Nhiều lần thấy mẹ và dì làm món kho quẹt, tôi cũng biết qua nhưng chưa có dịp trổ tài vì mẹ thương tôi nên thường làm thay hết. tôi nhớ có lần đi học về, thấy mẹ bị bệnh mà nhà thì hết gì ăn. Tôi nhớ ra một món giản đơn mà mẹ hay làm cho tôi ăn mỗi khi phải đi học sớm, đó là món cháo trắng ăn với kho quẹt, nói nghe thì dễ nhưng lần đầu tiên nấu nướng tôi lo là chẳng biết có ngon không, nhưng nghĩ lại người ăn là mẹ mình có ngon  hay dỡ chắc cũng không đến nổi. Vậy mà bất ngờ lắm nghen khi ăn mẹ lại nói ngon và khen tôi giỏi nữa.Tôi biết cháo trắng ăn với kho quẹt là ngon rồi nhưng tôi làm chắc hẳn là còn vụng về vì con trai mà, do thương con nên mẹ khen động viên vậy thôi chứ tôi nếm thử thì nó mặng bà cố luôn.

 Ơ kho quẹt rất đổi bình thường nhưng với tôi nó có nhiều kỷ niệm như vậy, nó theo tôi từ thuở ấu thơ cho đến ngày khôn lớn, Tôi nhớ lúc lên thành phố học, mỗi lần về thăm nhà biết tôi thích, lần nào mẹ cũng làm 1 ơ kho quẹt rồi cho vào keo để tôi mang theo. Mẹ nói kho quẹt mà đậy kỹ càng có thể để dành ăn hàng tuần mà không bị hư hao gì hết.

 Rồi tôi đi làm tôi có dịp cùng đồng nghiệp bạn bè ghé những quán xá sang trọng nhiều hơn và ở đây tôi bắt gặp món kho quẹt cơm cháy ngày nào mình từng gắn bó. “ Có người nói vui bây giờ mà vào nhà hàng mà gọi kho quẹt cơm cháy mới là sành điêu “. Thật ra có một số người đã ăn quá nhiều món ngon vật lạ trong những bữa tiệc thịnh soạn đột nhiên được thưởng thức lại cái món từ lâu không được dùng thì lúc đó họ cảm nhận đây là món ăn ngon cũng là lẽ thường tình.

 Với tôi dẫu ăn món kho quẹt ở nhà hàng những nơi sang trọng tôi cảm nhận không thể ngon bằng món ăn này do chính tay mẹ làm ngày nào, bởi nó chứa đựng sự mặn mòi từ hương vị, tình cảm và ngập đầy kỷ niệm tuổi ấu thơ .

Những ích lợi từ cây lục bình và ký ức khó phai

Lục bình bông tím, điên điển bông vàng

Điên điển mọc ở đất lành, lục bình trôi nổi như chàng hát rong.

 Có mấy ai nghĩ rằng loài cây thủy sinh hoang dại, trôi nổi như cây lục bình lại mang vẻ đẹp hiền hòa như thế. Loài bèo dạt hoa trôi ấy cứ lặng lẽ trôi theo con nước vơi đầy và rồi âm thầm đơm hoa giúp ít cho đời, dẫu cho sóng dập dìu, lục bình vẫn trôi vẫn vương lên và tiếp tục sinh sôi nẩy nở.

ký úc miền tây, cây lục bình

 Cây lục bình sinh trưởng rất nhanh, chúng có mặt khắp vùng sông nước đồng bằng sông cữu long. Hể còn chút thân chút rể là lại sinh thêm cây con, những bụi lục bình gắn kết nhau bằng 1 đoạn rể, cứ thế chúng sinh sôi thành đám lớn. Ngày xưa chủ yếu người dân đi lại bằng xuồng ghe, nhưng với lượng lục bình dày đặc, đôi lúc gây cản trở việc đi lại. Bởi thế 1 thời lục bình được xem như loài thủy sinh hoang dại.

xem thêm : Ngọt Ngào Hương Vị Cây Mía Quê Tôi Miền Tây Nam Bộ

                         : Ký Ức Về Cây Dừa Nước Ở Miền Tây Quê Tôi

 Từ xa xưa khi chưa biết hết công dụng của lục bình, người dân chủ yếu dùng nó đắp gốc cho vườn cây ăn trái, hoặc những loài  cây lâu năm lúc nắng hạn, vì rể lục bình có thể làm mát giữ ẩm, về sau khi phát hiện lục bình mục có lượng phân hữu cơ bổ sung cho cây trồng lại không tốn tiền mua nên người dân bắt đầu sử dụng chúng nhiều hơn.Cũng có thể dùng lục bình làm thức ăn cho gia súc, gia cầm. Lục bình có tính mát nên giúp vật nuôi dễ tiêu hóa mau lớn hơn.

 Khi biết ngó non của lục bình có thể dùng để chế biến nhiều món ăn đa dạng, hương vị không kém các loại rau đồng khác mà lại dễ tìm vì không mất tiền mua. Tranh thủ làm vườn xong cha tôi cắm sẳng mấy cái cần câu ngoài ruộng. Những năm nước nổi lâu rút càng dễ kiếm cá hơn.

 Còn mẹ tôi thì cũng tranh thủ lúc con nước lớn mang theo những bụi lục bình non đó mẹ bơi xuồng theo để hứng lục bình vào, tướt 1 hồi cả rổ lục bình xanh ngon ơi là ngon, tôi đoán mẹ sẽ làm món canh chua cho cả nhà. Tôi cũng đi theo mẹ hái lục bình nhưng không phải để ăn mà để lát đem về chơi bán bánh mì với nhỏ bạn. Đối với tụi con nít là những ổ bánh mì, là những cây lạp xưởng để bày hàng ra bán, bánh mì lục bình cũng có nhân, đoạn nối các bụi lục bình tôi gọi đó là lạp xưởng và chúng được dồn vào ổ bánh mì. Tuy chúng tôi không ăn nhưng nhìn cũng bắt mắt lắm.

Thấy mẹ hái lục bình, tôi biết thế nào chiều nay tôi cũng ăn cơm sẽ no căng cái bụng cho mà xem. Lục bình mẹ nấu món canh chua với cơm mẻ, kho thêm mẻ cá kho khô nữa là đủ cho bữa cơm chiều. những người dân quê tôi thì bữa cơm chỉ giản dị thế là đủ, mà ấm cúng tình cảm gia đình biết bao.

 Mỗi khi gió bất về trẻ con là hay ho hen nhất, khi ấy có thể áp dụng bài thuốc dân gian đơn giản hữu hiệu mà ông bà đã truyền lại cho lớp sau. Bài thuốc bông lục bình chưng với đường phèn. Thiên nhiên khắc nghiệt thì cũng bù đắp cho con người, mùa gió bất về cũng là mùa trổ bông. Dẫu chỉ bị xem như loài cây thủy sinh hoang dại, lục bình vẫn từng ngày sinh sôi nẩy nở, bao bọc những con kênh, vẫn ở bên cạnh người dân quê chân chất  hiền lành.

Thân em như đám lục bình

Lênh đênh theo những dòng tình ngược xuôi.

 Kiếp sống lênh đênh theo con nước lớn ròng, đời lục bình trôi dạt biết về đâu. Có lẽ vì thế hình ảnh lục bình được nhắc nhiều tới trong những bài ca dao xưa, nhất là những câu ca dao than thân trách phận, mỗi khi cuộc sống không bằng phẳng, tình duyên không trọn vẹn.

Trời mưa ướt cánh lục bìnhDòng sông định mệnh xưa mình theo ai ?Thương em bến nước mười haiTrong nhờ đục chịu trách ai thay lòng.Trời mua bong bóng bập bòngEm đi lấy chồng mưa hết trên anh.

 Bao đời bèo dạt hoa trôi, nay lục bình đã có bến đỗ cho riêng mình nhờ những hữu ích không ngờ tới của nó. Trồng lục bình không cần vốn, không mất nhiều công cũng chẳng cần phải bón phân, chỉ cần có bến sông dùng cây rào chắn, không cho lục bình trôi đi là được. Người trồng lục bình có thu nhập ổn định, người đi cắt lục bình thuê cũng kiếm được từ 120-150 ngàn/ buổi. Ngoài công việc đồng án, cũng có thể tranh thủ đi cắt lục bình tươi bán cũng kiếm thêm thu nhập trang trãi trong ngoài lo cho gia đình, con cái học hành.

 Lục bình đem phơi sẽ có giá cao hơn lục bình tươi vì có thể chế biến sản phẩm ngay. Phơi lục bình cũng không mất nhiều thời gian, chỉ việc trãi chúng ra rồi để đó khi nào khô đúng độ có thể dùng được thì bó lại cân cho xí nghiệp.Đặc tính của cây lục bình già khi phơi khô sẽ rất dai vì thế người ta dùng nó để đan vật dụng trong gia đình.

 Ban đầu chỉ đan những vật dụng bình thường như : rổ, giỏ xách lớn, những cái sịa đựng đồ. Về sau những ý tưởng sáng tạo ngày càng nhiều người ta có thể thiết kế làm bàn, ghế và cả những đồ trang trí nội thất cao cấp như các bộ salon đắt tiền, những tủ đựng quần áo sang trọng và những túi xách thời trang cho các chị em phụ nữ. những sản phẩm làm từ lục bình còn được trưng bày ở các hội chợ lớn, có loại sản phẩm từ loài cây dân dã này có thương hiệu nổi tiếng và được người dân ưa chuộng. Đặc biệt là những du khách nước ngoài. Họ rất thích thú trước sự khéo léo với bàn tay lành nghề của bà con nông dân Việt Nam.

Ẩm Thực Miền Tây - nhớ mãi cá lóc nướng trui ở U Minh Thượng

Những cánh đồng sậy bắt đầu trổ bông là biết mùa gió bất đã về, chẳng mấy chốc đông đi xuân đến Tết lại về khắp mọi nơi. Năm nào cũng vậy vào mỗi dịp giáp Tết, U Minh Thượng quê tôi lại rộn ràng vào mùa tát đìa bắt cá, dần dà công việc ấy đã đi sâu vào ký ức bao người dân quê tôi tự bao giờ. Từ xa xưa U Minh Thượng nổi tiếng là vùng lắm tôm nhiều cá, lại thêm là nơi đất rộng người thưa nên nhà ai cũng có ruộng vườn, mương đìa rộng lớn. Có đìa trũng tự nhiên nhưng hơi cạn được gia chủ đào sâu thêm để mùa mưa cá vào ở, có đìa được tạo ra do lúc lên líp trồng rẩy trong vườn tạo thành đìa. Mùa mưa các loài cá theo con nước vào đìa, mùa khô cá ra không kịp nên ở lại đìa sinh sống. Cuối năm chủ đìa đi một vòng xem lượng cá mỗi đìa, đìa nào nhiều cá, có cá to mới tiến hành tát, còn những đìa ít cá thì chừa lại để năm sau. Cứ luôn phiên như vậy nên Tết năm nào quê tôi cũng nhộn nhịp đón mùa bắt cá.

•   - MẶN MÀ HƯƠNG VỊ LẨU MẮM CÁ ĐỒNG Ở MIỀN TÂY
•  - ONG MẬT CỦA RỪNG U MINH VÀ NHỮNG MÓN ĂN LÀM TỪ MẬT ONG
•  - MÙA NẤM TRÀM Ở HÒN ĐẢO NGỌC PHÚ QUỐC VÀ CÁC MÓN ĂN CHẾ BIẾN TỪ NẮM TRÀM !!!
•  - MÙA SEN ĐỒNG THÁP VÀ NHỮNG KỸ NIỆM KHÓ PHAI
• -  MÙA CÁ LINH VÀ CÁC MÓN ĂN CHẾ BIẾN TỪ CÁ LINH

ẩm thực miền tây, cá lóc nướng trui

 Nhà ai chuẩn bị tát đìa thì hừng sáng sương còn phủ mờ ảo trên mái nhà thì chủ nhà đã dậy nấu sẳn bửa cơm sáng cho mọi người. Khi đặt máy bơm xuống đìa, gia chủ dọn cơm ra vườn nơi gần đìa đang tát để cúng đất đai, viên trạch, thần đình phù hộ cho máy móc chạy êm xuôi thu hoạch cá tôm đầy ấp. Mâm cơm trước cúng sau là mời những người bỏ công sang phụ giúp tát đìa. Ngày xưa công việc trong làng trong xóm mọi người đều dần cong cho nhau, việc nhà anh cũng như việc nhà tôi nên cái tình cái nghĩa bà con chồm xóm ngày thêm bền chặt.

 Trước đây người dân thường be bờ đắp đập lại để tát đìa bằng gào ngang, bằng thùng có khi tát cả thàng trời mới cạn. Ngày nay có máy bơm nên công việc tát đìa đở vất vả và rút ngắn thời gian hơn nhiều. Trong thời gian chờ nước cạn mọi người tranh thủ đi dọn cỏ, rau muống, bèo cho thông thoáng để chuẩn bị cho đem lưới xuống kéo cá. Cá trong đìa rất da dạng ngoài các loại cá đồng như. Cá rô, cá lóc, cá lóc bông, cá sặc còn có các loại cá trắng khác. Cá trắng ngoi lên trên mặt nước nên trước khi bắt cá đồng người ta thường kéo phần cá bên trên trước. Do phải bắt nhiều khớp mới xong, nên gia chủ đã chuẩn bị trước nhiều tấm lưới lớn được may kín chỉ chừa miệng bên trên để đổ cá vào rọng. Bồn cá được giăng ngay đường nước ra vào để cá sống và mạnh chờ ghe đến cân.

tát đìa bắt cá

 Khi nước rút gần cạn là lúc bắt đến cá đồng hay còn gọi là cá đen, cá đồng chúi sâu vào bùn nên phài ngâm mình trong bùn mò trong cỏ, trong hang, ngóc ngách vũng bùn sâu mới bắt được cá to. Ngày trước cá đồng sinh trưởng tự nhiên trong các ao đìa nên người dân quê tôi bắt được những con cá to nặng tầm 2 kg là chuyên bình thường. Những đứa trẻ ở trên bờ cũng nhốn nháo, chờ được người lớn cho phép là phóng xuống đìa mò cá ngay, sìn bùn văng đầy mặt bám đầy mình vậy mà đứa nào cũng hớn hở. Cảm giác được ngâm mình trong bùn lặn hụm mò cá thiệt là thú vị đối với những đứa trẻ miền quê như chúng tôi. Mỗi khi bắt được cá là mừng như được cho quà bánh, đứa nào trong nhóm bắt được cá to còn sót lại là được ngưỡng mộ dữ lắm. Niềm vui ấy rất đồi bình dị mà mang đậm hồn quê, nuôi dưỡng tâm hồn bao thế hệ.

 Bắt cá song mọi người lại khai thông đường nước vào đìa lại, sửa sang lại đìa tạo môi trường sống cho cá, để cá tiếp tục vào đìa sinh trưởng. Sau khi lo dọn dẹp đìa  song thì thương lái cũng bắt đầu vào tận địa để thu mua cá. Ngày thường quan cảnh nơi đây yên ắn vắng vẻ, nhưng mùa bắt cá đồng giáp Tết lại nhộn nhịp hẳn lên. Tiếng cười nói của trẻ con, tiếng thương lái và chủ nhà thương lượng giá cả, tiếng các chú các bác bàn luận về lượng cá năm ngoái năm này và cả tiếng cá đang quẩy nước tung tóe trong chiếc mùng rọng cá.

 Mùa bắt cá đồng bà con không chỉ có thêm nhiều món ăn ngày Tết mà còn có thêm thu nhập để mua sắm Tết, thương lái cũng tất bật hết nhà này tới nhà kia để thu gom thật nhiều cá đáp ứng nhu cầu thị trường Tết. Cân cá có thêm thu nhập nhưng không ai cân hết bao giờ, lúc nào chủ đìa cũng lựa những con cá đồng to, mập ú, ngon lành đem đi rọng trong mùng cá để dành đãi khách dịp Tết.

 Bao giờ tát đìa xong chủ đìa cũng làm một bửa ăn tiếp đãi bà còn hàng xóm để ăn mừng thu hoặc được nhiều cá và cũng để cảm ơn mọi người đã đến phụ giúp nhà mình. Người dân quê tôi quan niệm, con cá bán ra tiền xài cũng hết nhưng đã có lòng lựa chọn con cá ngon để đãi khách thì cái tình cái nghĩa mới lâu dài khó phai.

 Bọn trẻ cũng tự thưởng cho mình một bửa cá lóc nướng trui, nhất là cá vừa bắt lên đem lụi ngay vào đống rơm hay đống lá chuối khô. Cá chín vảy cá khét bốc lên một mùi hương đặc trưng của cá đồng nướng trui, khiến bụng dạ cồn cào cả lên. Thịt cá còn chắc nịch, vừa thơm vừa ngọt ăn rồi nhớ mãi không thôi.

cá lóc nướng trui

 Cá chừa lại phần rọng sống, phần xẻ làm khô, bởi ở xứ cá nên chuyện làm khô làm mấm người dân nơi đây có rất nhiều kinh nghiệm. Chỉ nhìn phần ướp cá đã thấy hấp dẫn, nào tiêu, ớt, nước mấm, đường hòa lại với nhau cho ra một hổn hợp đậm đà. Sau khi ướp cá chờ khoảng 6-7 tiếng đồng hồ cho cá thấm gia vị là có thể đem đi phơi.

 Ngày nay do nhu cầu cung cấp khô cá đồng ăn Tết ngày càng nhiều nên các cơ sở làm khô ở chợ vùng U Minh Thượng vào dịp giáp Tết cũng nhộn nhịp hơn hẳn. Có các loại khô cá đồng như cá lóc, cá sặc rằng. Đó là các món khô đặc sản thơm ngon làm tăng thêm hương vị đậm đà trong ngày Tết cổ truyền dân tộc.

 Tết là lúc mọi người được ngập trong tình yêu thương của gia đình, con cháu vây quần về nhà ông bà, cha mẹ, để thăm và chúc Tết. Niềm vui hiện rỏ qua ánh mắt nụ cười của ông bà, cha mẹ khi được đón con cháu về sum vầy.

 Quê tôi là vậy, tát đìa xong đều chừa lại cá ăn Tết, nhà ai cũng có mùng rọng cá. Khi có khách đến chỉ cần xúc cá lên làm mấy món dân dã đãi khách. Mâm cơm ngày Tết có cá lóc nướng trui ông tôi vừa cạo vảy, có món khô cá sặc rằng ngoại làm sau hôm tát đìa, chỉ như vậy mà ấm lòng, mà đầm ấm Tết quê nhà, qua đó cũng thể hiện tính cách giản dị gần gữi thiên nhiên của người dân U Minh quê tôi. Ở Quê bửa cơm đãi khách khách trong mùa Tết dù không có nhiều món cao sang nhưng đậm đà hương vị Tết quê, nhờ vào những món ăn dân dã đồng quê. Trên bửa cơm ấy còn đầm ấm hơn bởi tình cảm gia đình gắn bó keo sơn hòa hợp, chính những kỹ niệm ấy cho ta nhiều cảm xúc hơn đối với Tết, đó là một nét chấm phá, làm nên bức tranh ngày Tết thêm đậm đà hồn quê xứ sở .

Ẩm thực miền tay - Mắm Ba Khía , món ăn đậm đà hương vị quê hương

 Tôi xa quê đã lâu nay mới có dịp về thăm lại , thấy lòng bùi ngùi cảm xúc trào dân theo dòng xe lăn bánh , tôi sảy bước trên đường quê tôi thấy lòng nhẹ hẩn  , con gió thoảng qua luồng vào mũi tôi mùi mắm Ba Khía thơm lừng , cái mùi đặc trưng của vùng Miệt Thứ quê tôi ngày ấy . Trong bửa cơm chiều đầm ấm bên gia đình có những món ăn đặc sản của quê hương , nào cua , cá , mực , nhưng tôi vẫn thích nhất món mắm Ba Khía của má làm , bởi mắm Ba Khía không chỉ mang hương vị quê nhà mà nó còn gợi cho tôi nhớ về thời tuổi thơ lam lũ nhưng vẫn hết sức hồn nhiên . Thưởng thức hương vị mặn mà của món ăn như thắm đẩm vào hồn tôi . 

•   - MẶN MÀ HƯƠNG VỊ LẨU MẮM CÁ ĐỒNG Ở MIỀN TÂY
•  - ONG MẬT CỦA RỪNG U MINH VÀ NHỮNG MÓN ĂN LÀM TỪ MẬT ONG
•  - MÙA NẤM TRÀM Ở HÒN ĐẢO NGỌC PHÚ QUỐC VÀ CÁC MÓN ĂN CHẾ BIẾN TỪ NẮM TRÀM !!!
•  - MÙA SEN ĐỒNG THÁP VÀ NHỮNG KỸ NIỆM KHÓ PHAI
• -  MÙA CÁ LINH VÀ CÁC MÓN ĂN CHẾ BIẾN TỪ CÁ LINH

mắm Ba Khía , món ăn dân dã miền tây

 Hồi ấy quê tôi nghèo lắm, cuộc sống của người dân ven rừng ngập mặn, chủ yếu dựa vào nguồn thu từ sản vật mà thiên nhiên đem lại trong đó có con Ba Khía, con Ba Khía đen đúa sống dưới sình lầy, nhưng thịt của nó thì rất ngon, người ta biết đến quê tôi nhiều hơn là nhở hương vị thơm ngọt và nồng nàng của con mắm Ba Khía. Chẳng biết tự khi nào mà lũ Ba Khía kéo nhau về đây định cư và chúng sinh sôi nẩy nở, ngày nào cũng thế cứ tối trời là cả xóm tôi, người thì ra biển, kẻ bơi xuồng dọc theo các bờ kênh để tìm bắt Ba Khía có khi đến gần sáng mới về .

 Ngày xưa dụng cụ bắt Ba Khía rất thô sơ, chỉ cần một cái giỏ tre để đựng Ba Khía và một cây đèn dầu tự chế, ánh sáng lu mờ chứ đâu sáng như đèn pin hay đèn bình như bây giờ, nhưng do có nhiều kinh nghiệm trong nghề nên chỉ cần rọi đèn lướt qua là người ta có thể nhìn thấy con Ba Khía rồi và cũng thế nên dù ngày hay đêm, nước ròng hay nước lớn người ta cũng có thể bắt được chúng, tuy nhiên vào ban đêm và những khi con nước lớn thì Ba Khía bò lên cây lúc đó sẻ dể bắt hơn và cũng bắt được nhiều hơn, đặc biệt là độ tháng 10 âm lịch đó là mùa Ba Khía hội, chúng đeo thành từng chùm trên thân cây đước, người bắt chỉ việc lấy tay gạt vào giỏ, nhưng hội Ba Khía cũng kéo dài đến 3-4 ngày là kết thúc .

 Đêm đêm anh hai đều theo mẹ đi bắt Ba Khía có khi bơi xuồng bắt dọc theo bờ kênh khi thì ra bãi bùn ngoài biển để bắt, lúc ấy tôi còn rất nhỏ nhưng hể má đi là tôi đòi đi theo cho bằng được. Con nít ham lội sìn lội đất chứ đi theo có giúp ích được gì đâu, có khi xách cái giỏ đựng Ba Khía còn không nổi, nhưng theo má riếc rồi quen, thỉnh thoảng tôi cũng bắt được vài con Ba Khía chứ bộ. Cũng nhờ vậy mà tôi càng thấu hiều hơn nỗi nhọc nhằn của má, có những lúc nhìn má trong chiếc áo phong phanh  loay hoay tìm bắt từng con Ba Khía mà lòng tôi se thắt, nhưng con nít mà, buồn đó rồi lại quên ngay. Tôi rủ anh hai nghĩ xã hơi bằng cách chơi trò ném bùn rượt đuổi nhau la ý ới giữa trời khuya lạnh lẻo .

 Ba Khía nhiều nên đêm nào cũng thu hoạch được vài ba chuc kg, sau khi phân loại chúng ra, con lớn má để bán tươi còn lại con hơi nhỏ thì lắm mắm, cách làm mắm Ba Khía rất đơn giản nhưng phải canh cho đúng độ mặn thì mới ngon. Ba Khía rửa sạch để ráo nước, nước mắm nấu sôi vớt bọt cho trong chờ nguội đổ vào, nước không dư không thiếu. Mặn quá thì thịt Ba Khía sẽ bớt ngon còn lạt quá thì thịt Ba Khía sẽ bị bủn, vậy nên dân quê tôi có cách thử độ mặn là cho một ít cơm nguội vào nước muối, thấy hột cơm nguội nổi lên là vừa, sau đó đậy kín để khoản bốn năm ngày cho nước muối thắm đều vào thịt con Ba Khía là ăn được .

 Sáng sớm má thường bơi xuồng cho kịp buổi chợ đông, ngày đó mắm Ba Khía thường dành cho những gia đình nghèo bởi nó rẻ tiền mà lại ngon, chỉ vài chục đồng là có thể mua được cả ký Ba Khía và vài loại gia vị để chế biến các món ăn từ mắm Ba Khía trong bửa cơm gia đình .

  Hương vị mắm Ba Khía rất độc đáo, riêng biệt không giống bất kỳ một loại mắm đồng nào, để nguyên chất khi ăn ta thấy vị mặn nồng trên đầu lưỡi, còn trộn với dấm đường ớt và ít rau râm thì ai đã nếm thử một lần sẽ vương vấn hoài cái hương vị tổng hòa, chua, cay, ngọt, mặn, béo béo, thơm thơm của mắm Ba Khía quê tôi .

ẩm thực miền tây - mắm Ba Khía 

 Đặc biệt vào múa gió bất tiết trời se lạnh, cơm nguội kèm với Ba Khía ăn hoài không thấy no, hoặc hôm nào đi làm đồng lỡ bữa, mắm Ba Khía nhắm nháp với khoai lang cũng được no lòng, cũng vì thế mà dân quê tôi hay nghêu ngao câu hát, Khoai lang nấu, khoai lang lùi, thêm càng Ba Khía ngọt bùi thay cơm. Con Ba Khía còn gắng bó với tuổi thơ thân thiết của chúng tôi, những buổi trưa tan trường trên con đường làng, bọn trẻ chúng tôi tung tăng đùa vui dưới mé nước, con Ba Khía cũng bò lểnh nghểnh tròi lên thụt xuống như muốn tham gia cùng chúng tôi vậy. Hay những buổi trưa gió mát Ba Khía cũng bò lên bờ như lén nhìn tụi tôi tướclà dừa làm chong chóng, rồi chúng lại trở thành làm món ăn vặt của bọn tôi trong những buổi xế chiều. Ba Khía tươi nướng lùi vào đống lửa bống mùi thơm phức, mùi thơm cũng giống như cua đồng, nhưng thịt của nó nhiều hơn, ngọt và mềm hơn .

 Năm tháng dần trôi Ba Khía không chỉ còn quanh quẩn trên mâm cơm của dân nghèo mà nó được hiện diện ở những nơi phố thị. Ba Khía có trong thực đơn từ những quán ăn bình dân đến những nhà hàng sang trọng, với nhiều món được chế biến từ con Ba Khía làm say lòng thực khách

• Ba Khía rang mưối
• Ba Khía hấp nước dừa
• Mắm Ba Khía trộn chua ngọt, ăn kèm với cơm cháy .

 Mùi vị đặc trung của vị mắm Ba Khía ai đã nếm thử một lần thì sẽ nhớ mãi không quên. Ngày nay đa phần đông con người phá đất rừng để canh tác, làm cho môi trường sống của  con Ba Khía bị thu hẹp, phần vì người dân lùng bắt quá nhiều, nên Ba Khía giảm dần vì số lượng. Ba Khía ngày càng hiếm mà nhu cầu tiêu dùng của người dân ngày một nhiều thêm, nhất là mắm Ba Khía từ lâu cái hương vị của nó đã đi sâu vào lòng người như thể hồn quê. Để cung cấp nhu cầu ẩm thực của người dân và cũng nhắm bảo tồn con Ba Khía, dân quê tôi đã nuôi Ba Khía ở những cánh rừng ngập mặn, nay Ba Khía đã sinh sôi trở lại .

 Ngày nay Ba Khía còn là món quê thật ý nghĩa, nó giúp tôi thể hiện tình cảm và gửi gắm hương vị quê nhà đến người thân, bạn bè nơi phố thị. với tôi cuộc sống có khắm khá hơn, dù tôi có ở nơi đâu và làm công việc gì chăng nữa thi tôi vẫn nhớ hoài những  ký ức quê xưa và luôn mang theo bên mình cái hương vị mặn mà, đậm đà của con Ba Khía .

                                                                                                ,